Doppler Ultrason Nedir?

Doppler ultrason, ses dalgaları kullanarak kanın hareketinin görüntüye dönüştürüldüğü bir yöntemdir. Oluşan görüntünün detayına veya grafiğe bağlı olarak farklı çeşitleri bulunur. Herhangi bir acılı işlem içermeye doppler ultrason gebelikte bebeği veya anneyi etkileyen zararlı bir ışın içermemesi nedeniyle de güvenlidir.

Doppler Ultrason Nedir?
örüntüleme testleri, vücudun dışarıdan görünmeyen kısımların veya tamamının bir görüntüsünü oluşturan testlerdir. Hekimler bir hastalığı teşhis ederken birçok yöntemden faydalanırlar. Bunlardan bazıları fiziksel muayene, lab bulguları veya hasta öyküsü olabilir. Ancak bazen bu yöntemler yeterli gelmez ve hekimin vücudun içerisinde ne olduğuna dair bi fikir sahibi olması gerekir. Görüntüleme testleri bu amaç doğrultusunda geliştirilmiştir. Teşhise olan katkısının yanı sıra tedavi sürecinde izlem için de oldukça önemlidir. Çok çeşitli görüntüleme testleri bulunmakla birlikte çoğu ağrısız ve güvenilir yöntemlerdir.Doppler ultrason da bir çeşit görüntüleme testidir. Kanın damar içindeki hareketini ses dalgası kullanarak görüntüleyen bir testtir. Aslında ultrason denildiğinde akla gelen geleneksel ultrason vücut içerisindeki yapıların görüntülerini oluşturur. Ancak kanın hareketinin görüntülenme ihtiyacı doppler ultrasonun geliştirilmesini sağlamıştır. Bu ultrason, kırmızı kan hücresi gibi vücut içerisinde hareketli olan maddelerin yansıyan ses dalgalarını ölçerek görüntüye dönüştürür. Bu nedenle genellikle damarlarda gelişebilen pıhtı veya tıkanıklık gibi kan akışıyla ilgili bir sorunu içeren hastalıkların takip veya teşhisinde kullanılabilir.

Doppler ultrasonun birden fazla çeşidi vardır. Doppler ultrason çeşitleri şunlardır:
Renkli Doppler Ultrason: Normal Doppler’den farklı olarak ses dalgalarının görüntüye dönüşmesine ek olarak bilgisayar yardımı ile farklı renklere elde edilir. Bu renkler sayesinde kan akışının hız ve yönü hakkında bilgi sahibi olunabilir.
Power Doppler Ultrason: Yeni geliştirilen bir çeşididir. Renkli Doppler gibi renkli bir görüntü sağlar. Farklı olarak kan akışı ile ilgili daha detaylı bilgi sağlayabilir.
Spektral Doppler Ultrason: Kan akışı ile ilgili bilgileri renkli resimler şeklinde değil bir grafik üzerinde gösteren çeşididir. Bu ultrason ile damarın ne derece tıkalı olduğu ile ilgili bilgi sahibi olunabilir.
Dubleks Doppler Ultrason: Bu çeşidinde ilk olarak normal ultrason ile kan damarı veya organların görüntüleri elde edilir. Ardından ise elde edilen görüntüler bilgisayar yardımı ile grafiğe dönüştürülür.
Sürekli Dalga Doppler Ultrason: Sürekli gönderilen ses dalgalarının gönderilip alınması ile gerçekleştirilir. Hızlı kan akışının olduğu durumlarda daha doğru bir ölçüm imkanı sağlar.
Doppler Ultrason Nasıl Çekilir?
Doppler ultrason hastanenin randevu yoğunluğu izin verdiği sürece aynı gün içerisinde çekilebilen bir görüntüleme testidir. Çoğunlukla herhangi bir ön hazırlığa ihtiyaç yoktur. Belirli durumlarda öncesinde hazırlık yapmanız gereken bir durum var ise doktorunuz veya sağlık ekibi bunu size önceden bildirecektir.

Bunun dışında doppler ultrason için dikkat etmeniz gereken şeyler şunlardır:
1
İşlemden en az 2 saat önce nikotin alımınızı bitirmelisiniz. Nikotin kan damarlarında daralmaya neden olur. Bu durum işlemin sonuçlarını etkileyebilir.
2
Belirli türlerinde birkaç saat kadar aç kalmanız gerekebilir. Doktorunuz size bilgi verecektir.
3
Test edilecek vücut bölgesindeki kıyafet ve takıları çıkarmalısınız.
Doppler ultrasona vücudun belirli bir bölgesi için girersiniz. İşlem sırasında görüntülenmenin istendiği bölge açığa çıkacak şekilde masaya uzanılır. Ultrasondan sorumlu kişi bu bölgeye özel bir jel sürecektir. Ardından bir aleti jel sürülen alanın üzerinde hareket ettirir. Bu yapı dönüştürücü olarak adlandırılır ve vücuda ses dalgaları gönderir. Hareketli olan kan hücreleri gönderilen dalgaların perdesinde değişiklik meydana getirir. Kaydedilen değişiklikler bir monitörde görüntü veya çeşitli grafiklere dönüştürülür. İşlem sırasında hışırtıya benzer sesler veya nabız sesi duymanız normaldir. Bu işlem yaklaşık olarak 30 dakika 1 saat arası sürebilir.Doppler ultrason sonuçlarının ne zaman çıkacağı ile ilgili işlem sonrasında size bilgi verilir. Sonuçlardaki görüntüler sizin için bir şey ifade etmeyebilir. Bu nedenle doktorunuz size görüntüleri açıklayacaktır. Örneğin pıhtı kontrolü için işlemi yaptırdıysanız pıhtının büyüyüp büyümediği, bir sonraki adımınızın ne olması gerektiği ile ilgili size bilgi verir.

Doppler Ultrasonun Çekildiği Durumlar
Damar içerisinde hareketli kan görüntüsünü oluşturmaya yarayan doppler ultrason kan akışı veya kalp hastalığı belirtilerini içeren durumlarda özellikle tercih edilir.

Buna bağlı olarak Doppler ultrasonun kullanıldığı bazı yaygın akışı sorun ve semptomları şunlardır:
Bacaklarda uyuşma, yürüme veya merdiven çıkma sırasında ağrı veya kramplar, ayaklarda soğukluk, bacakta soluk/parlak gibi renk değişiklikleri ile karakterize periferik arter hastalığı (PAD)
Nefes darlığı, halsizlik, bacak veya ayaklarda şişme ile karakterize kalp problemleri
Felç sonrası beyne giden kan akışını kontrol etmek amaçlı
Damarlarda gelişen yaralanmalar
Hamilelikte doktorun, bebekte veya annede dolaşım problemi, preeklampsi, orak hücreli anemi gibi hastalıklara sahip olduğunu düşünmesi.
Neden Doppler Ultrasona İhtiyacım var?
Dolaşım sistemi, tüm vücuttaki yapı ve organların beslenmesini sağlayan kanı bu bölgelere ulaştıran sistemdir. Bu nedenle oldukça önemlidir. Dolaşımla ile ilgili sorunları doktorunuzun fiziksel muayene ile teşhis etmesi zordur. Ancak vücudun içerisinde ne olup bittiğini görüntüleyen testlere ihtiyacı vardır. Doppler ultrason bu noktada yardımcıdır. Örneğin DVT varlığından şüphelenen bir doktor bu ultrason sayesinde kanın hangi bölgede yavaşladığını veya tıkandığını görebilir. Ayrıca teşhis sonrasında düzenli aralıklar ile izlemi sürdürerek tedavinin etkinliğini kontrol edebilir.

Hamilelikte Doppler Ultrason
Doppler ultrason non invaziv (cerrahi işlem gerektirmeyen), düşük riske sahip bir görüntüleme testidir. Anjiyo işleminde olduğu gibi vücuda enjekte edilen kontrast maddeye, hamilelikte zararlı olduğu bilinen X ışınlarına veya diğer zararlı ışınlara ihtiyaç yoktur. Bu nedenle hamilelik sürecinde kullanılmasını engelleyen veya kısıtlayan herhangi bir durum yoktur.Güvenilir olmasının yanı sıra doğum sonrası ölüm, göbek kordonu anormallikleri, preeklampsi gibi çoğu durumu tespit edebilme yeteneğinden dolayı gebelik değerlendirmelerinde düzenli olarak kullanılması teşvik edilmektedir.Tanıda, tedavide etkin şekilde kullanılan Doppler ultrasonu yaptırmak için yeterli donanımda bir kliniğe ve uygulama yaparken tecrübeli klinisyenlere ihtiyaç duyulabilir. Tetkiklerinizi yaptırırken bu yeterlilikleri göz önünde bulundurmanız sürece yardımcı olabilir.