Ultrason Nedir ?

Ultrason Çeşitleri

Ultrason çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:

1. Abdominal Ultrason
Abdominal ultrason; karın boşluğundaki majör organlar olan karaciğer, dalak, safra kesesi, pankreas ve böbreğin incelenmesi amacıyla yapılır. Abdominal ultrason ile tespit edilebilecek hastalıklar şu şekildedir:

• Kan pıhtısı
• Karaciğer, dalak ve böbrek gibi organlardaki büyüme
• Safra taşı
• Karın içinde sıvı birikmesi
• Göbek fıtığı
• Pankreas iltihabı (pankreatit)
• Böbrek kanseri
• Böbrek taşı
• Apandisit
• Karaciğer kanseri
• Karın içi tümörler

Karın içerisinden biyopsi için örnek alınması, kist veya sıvı boşaltılması gibi işlemler içinde abdominal ultrasondan yardım alınabilir.

2. Pelvik Ultrason
Pelvik ultrason, mesanenin değerlendirilmesi amacıyla yapılır. Kadınlarda pelvik ultrasonla rahim, overler (yumurtalıklar), serviks (rahim ağzı), fallop tüpleri ve vajina da değerlendirilir. Erkeklerde ise mesaneye ek olarak prostat bezi ve seminal veziküller görüntülenir. Kadınlarda pelvik ultrasonun kullanım amaçları şu şekildedir:

• Yumurtalık, rahim veya mesane kanseri
• Yumurtalık ve rahimde kist, fibroid gibi iyi huylu yapıların tespiti
• Kasık ağrısı, aşırı adet kanaması gibi durumların araştırılması
• Fertilitenin (Kısırlığın) araştırılması ve tedavisi
• Yumurtalıkların, tüplerin ve rahmin enfeksiyonu olan pelvik inflamatuar hastalığının (PIH’nın) değerlendirilmesi
• Rahim kalınlaşması, yumurtalıklarda kist görünümü gibi durumların tespiti ve takibi

Pelvik ultrason, RİA (Rahim İçi Araç, spiral) takılması, endometrial biyopsi alınması gibi işlemlerde de yol gösterici olarak kullanılabilir.Erkeklerde pelvik ultrasonun kullanım amaçları ise şöyledir:

• Prostat ve seminal veziküllerdeki yapısal bozuklukların, tümöral dokuların tespiti
• Mesane taşı veya mesane kanseri gibi hastalıkların tanısı

3. Transvajinal Ultrason
Transvajinal ultrasonda prob, vajinal bölgeden içeri ilerletilir ve böylece ses dalgaları serviks, rahim ve yumurtalık gibi yapılara daha doğrudan iletilmiş olur. Transvajinal ve pelvik ultrason ile araştırılan durumlar benzerdir. Transvajinal yöntem, pelvik ultrasona göre daha ayrıntılı ve net görüntüler sağlayabilir.

4. Meme Ultrasonu
Memede kitle, meme cildinde ve dokusunda değişim, meme ucundan akıntı gelmesi, memede ağrı gibi şikayetlerin değerlendirilmesinde meme ultrasonu kullanılabilir. Meme ultrasonunda şüpheli bir durum görülmesi durumunda mamografiye başvurulabilir.Meme kanseri taramasında mamografi ile birlikte meme USG yapılabilir.

5. Ekokardiyografi (EKO)
Transtorasik ekokardiyografi, göğüs üzerinden kalp ve ana damarların değerlendirildiği ultrason yöntemidir. Özellikle kardiyoloji bölümünün en sık kullandığı yöntemlerden biri olan EKO ile tespit edilebilecek durumlar şu şekildedir:

• Kalbin genişlemesi, kalp kasının kalınlaşması gibi kalp boyutlarındaki değişimler
• Kalp kapakçıklarında yetmezlik, daralma, geri kaçırma gibi sorunların tespiti
• Kalpten çıkan ana damar olan aortta yapısal anormalliklerin teşhisi
• Kalbi çevreleyen sıvı, kitle gibi durumların araştırılması
• Kalbin kasılma ve gevşeme fonksiyonlarının değerlendirilmesi
• Kalpte kan pıhtısının varlığının incelenmesi

6. Tiroit Ultrasonu
Tiroit ultrasonu hem tiroit bezinin hem de tiroit bezinin üzerinde yer alan küçük paratiroid bezlerinin değerlendirilmesinde kullanılabilir. Tiroit ultrasonu ile tiroitteki nodül, kist ve tümör dokuları görüntülenebilir.

7. Transrektal Ultrason
Ultrason probunun anüsten içeri ilerletiliği ultrason çeşididir. Transrektal ultrason ile kalın bağırsağın bir kısmı olan rektum ve prostat değerlendirilir. Prostat büyümesinde de transrektal ultrasona başvurulur. Bu ultrason aynı zamanda prostattan biyopsi örneği almak için de kullanılabilir.

8. Beyin Ultrasonu
Kranial ultrason ya da diğer adıyla beyin ultrasonu, özellikle bebeklerde yapılan bir işlemdir. Yetişkinlerde kafatası kemikleri sertleşmiş ve kaynaşmış olduğundan ve ses dalgaları kemik arkasındaki yapıları tam göstermediğinden beyin ultrasonu yeterince iyi sonuç vermez. Ancak bebeklerde kafatası kemikleri tam olarak birleşmediğinden beyin içerisindeki majör yapıları görmek mümkün olur.

9. Renkli Doppler Ultrason
Doppler ultrasonda kırmızı kan hücrelerine yüksek frekanslı ses dalgası gönderilir. Böylece bakılan bölgedeki kan akımı değerlendirilmiş olur. Kan akımı, ultrason görüntüsünde kırmızı, mavi renklerde görülür; bu nedenle Doppler USG’ye renkli ultrason da denir. Doppler ultrasonun kullanım alanları şöyledir:

• Kan pıhtıları
• Bacaklardaki venöz dolaşımın bozulmasına bağlı olarak bu bölgede kan veya sıvı birikmesi (venöz yetmezlik)
• Atar damarların tıkanması (oklüzyonu)
• Kalp kapakçık hastalıkları
• Konjenital (Doğuştan gelen) kalp anomalileri
• Atar damarlarda daralma